Ze kronkelen door de geschiedenis, culturen en zelfs onze nachtmerries: slangen. Maar deze reptielen zijn veel meer dan de griezelige figuren uit spannende verhalen of horrorfilms. Daarom is er jaarlijks op 16 juli aandacht voor de Dag van de Slang. Een dag die in het leven is geroepen om stil te staan bij het belang van slangen in ons ecosysteem én om misverstanden over deze dieren uit de wereld te helpen.
Slangen spelen namelijk een cruciale rol in de natuur. Ze houden plagen van muizen en ratten onder controle en vormen zelf weer voedsel voor roofdieren. Toch worden slangen wereldwijd bedreigd door ontbossing, klimaatverandering en menselijke angst. Educatie en bewustwording zijn daarom belangrijker dan ooit.
De slang is misschien wel een van de meest misbegrepen dieren op aarde. Van oudsher is het dier omgeven door symboliek. In veel culturen staat de slang symbool voor genezing en wijsheid – denk maar aan de esculaap, het internationale symbool voor de medische wereld. In andere tradities is de slang juist een symbool van gevaar of verleiding, zoals in de bijbelse verhalen over Adam en Eva.
“Veel mensen hebben van nature een afkeer van slangen, maar vaak is dat gebaseerd op angst en onbekendheid,” vertelt een herpetoloog (slangendeskundige). “In werkelijkheid zijn slangen meestal schuw en vermijden ze liever contact met mensen.”
De Dag van de Slang is bedoeld om die beeldvorming te veranderen. Dierenparken, natuureducatiecentra en liefhebbers grijpen deze dag aan om lezingen, tentoonstellingen en interactieve sessies te organiseren. Zo leren bezoekers waarom slangen onmisbaar zijn voor een gezonde natuur.
In Nederland leven drie soorten inheemse slangen: de ringslang, de gladde slang en de adder. Vooral de adder, onze enige gifslang, zorgt soms voor onrust. Maar een adderbeet is zelden dodelijk en adders bijten alleen als ze zich bedreigd voelen. Ringslangen en gladde slangen zijn helemaal ongevaarlijk en leven vooral van kikkers, muizen en vissen.
Toch gaat het niet goed met de Nederlandse slangensoorten. Door verlies van leefgebied en versnippering van natuurgebieden worden deze dieren steeds zeldzamer. Natuurbeschermingsorganisaties zetten zich daarom in voor betere bescherming van hun leefgebieden.
Wereldwijd leven er meer dan 3.000 soorten slangen. De meeste zijn niet giftig en vormen geen enkel gevaar voor mensen. Toch blijft de angst voor slangen diepgeworteld. Op sociale media en in films worden slangen vaak neergezet als meedogenloze roofdieren, wat hun imago geen goed doet.
Experts benadrukken dat het beter is om slangen met respect te bekijken. Ze zijn niet alleen fascinerend, maar ook essentieel voor de balans in de natuur. Door bijvoorbeeld rattenpopulaties te reguleren, voorkomen ze ziektes en oogstschade.